آشنایی با انواع سازه ها
بطور کلی سازه های گلخانه در چند فرم مشخص دسته بندی میشوند.
فرم اول : دسته بندی بر اساس کاربری
گلخانه ها بر اساس کاربری به 5 نوع تقسیم میگردند.
گلخانه های تجاری
عمده گلخانه ها در دنیا کاربری تجاری دارند و هدف یک تجارت اقتصادیست . در گلخانه های تجاری انتخاب محل متناسب با محصول ، نزدیکی به بازار مصرف ، کم بودن هزینه های جاری و تامین انرژی ، امتیازات منطقه و امنیت ، دسترسی های آسان به اطلاعات و نیروی کارگری متخصص شروط اساسی موفقیت در گلخانه های تجاری میباشد . این نوع گلخانه ها در مساحتهای به نسبت بالا احداث میگردند . در گلخانه هایی که محصول فصلی تولید میشود با پایان فصل کشت گلخانه نیز تعطیل میگردد ولی در گلخانه های غیر فصلی زمان بهره برداری طولانی خواهد شد که در این مدل به جهت تامین شرایط اقلیمی در فصول متفاوت تاسیسات بیشتری استفاده میگردد . عمدتا این نوع گلخانه ها پوشش پلی اتیلنی دارند .
گلخانه های تحقیقاتی
هدف در این گلخانه ها تحقیقات میباشد . این تحقیقات میتواند بر روی روشهای تولید ، بررسی آفات و بیماری ها و نیز برنامه ریزی تولید با راندمان بالا باشد . ابعاد این گلخانه ها کوچکتر و در عوض تاسیسات بیشتر و دقیقتری دارند . در حوزه تحقیقات بر روی بیماری ها و آفات در گلخانه های تحقیقاتی با محدودیت های تهویه و گردش هوای داخل به بیرون گلخانه مواجه هستیم . قابلیت اطمینان و سیستمهای رزرو در گلخانه های تحقیقاتی اهمیت ویژه ای دارند چرا که از کار افتادن سیستمها میتواند نتیجه تحقیقات چندین ماهه را به هدر بدهد . سیستمهای مانیتورینگ و دیتا لاگرها در این گلخانه ها بیشتر استفاده میگردد .
گلخانه آموزشی
گلخانه های آموزشی مشخصات مشابه با گلخانه های تحقیقاتی دارند . به جهت آموزشی بودن گلخانه استفاده از تاسیسات با نویز پائین اهمیت خواهد داشت . بر خلاف گلخانه ای تجاری که عرض راهرو ها در مینیمم مقدار خود قرار دارند ، در گلخانه های آموزشی راهرو های بزرگ و عریض خواهیم داشت چرا که ممکن است تعداد زیادی دانشجو در یک زمان در گلخانه فعالیت داشته باشند . در گلخانه های آموزشی میبایست امکان هر دو کشت در خاک و بر روی میز وجود داشته باشد . ایمنی و استفاده از پوششهای مقاوم نیز از شروط دیگر گلخانهای آموزشی میباشد .
گلخانه تفریحی
به گلخانه هایی که در منازل و یا خانه سالمندان احداث میشود و هدف ارتباط بیشتر با گل و گیاه و طبیعت هست گلخانه تفریحی میگویند . اگر گلخانه در خانه سالمندان احداث شود میبایست امکان تردد صندلی چرخدار و شیب ورودی مناسب برای آن دیده شود . شرایط اقلیمی این گلخانه ها بصورت عمومی برای نگهداری تمامی گیاهان انتخاب میگردد .
گلخانه فروشگاهی
گلخانه فروشگاهی مانند تمامی فروشگاهها میبایست طوری طراحی و ساخته شود که مشتری بیشترین زمان را در آن سپری نماید . سقف بلند در گلخانه علی الخصوص درگلخانهای فروشگاهی اهمیت ویژه ای دارد . زیبایی و چیدمان مناسب گل و گیاه ، راهرو های عریض جهت حرکت چرخهای خرید ، بخش سرد و گرم ( جهت فروش گیاهان گرمسیری و سردسیری ) از نیازهای گلخانه فروشگاهی میباشد . یک بخش برای تعویض گلدانها و بسته بندی در فروشگاهها تعبیه میشود . محل تردد و حمل گیاه از فروشگاه تا خودرو و هدایت مشتریان به سمت صندوق فروشگاه نیز در طراحی لحاظ میگردد . محاسبه پارکینگ مناسب برای مشتریان و تردد راحت آنها مسائلی هست که در فروشگاه اهمیت ویژه دارد .
فرم دوم : دسته بندی بر اساس پوشش
گلخانه ها بر اساس پوشش نیز عمدتا به 3 نوع تقسیم میگردند
1. پوشش پلی اتیلن : بیشترین گلخانه های تجاری در دنیا پوشش پلی اتیلن دارند و اساسا صنعت گلخانه در دنیا با ظهور پلاستیکهای پلی اتیلنی عریض شروع و رشد نمود . سبکی ، تولید در عرضهای بزرگ ، تولید سه لایه پلی اتیلن ، افزودنی های خاص مانند Anti UV ، IR ، Anti Dust ، Anti Fog ، و غیره باعث شده است تا بهترین بهره برداری از پلی اتیلن در گلخانه صورت گیرد و هر روزه شاهد استفاده بیشتر از این پوشش در گلخانه ها هستیم . سازه های با پوشش پلی اتیلن در رده سازه های سبک محسوب میشوند . پوشش های پلی اتیلنی بسته به شرایط محیطی طول عمر محدودی دارند . به جهت بالا بردن ضریب انتقال حرارتی از سیستم پلی اتیلن دو جداره با هوای فشرده نیز استفاده میگردد .
2. پوشش پلی کربنات : برای پوشش دائمی و در مناطقی که اختلاف دمای شب و روز بالا باشد پوشش های مختلفی استفاده میگردد که پلی کربنات بیشترین کارایی را دارد . از پوشش پلی کربنات در دیواره های جانبی گلخانه های پلی اتیلنی نیز به وفور استفاده میگردد . در نصب پوشش پلی کربنات میبایست از پروفیلهای خاص استفاده نمود و چنانچه دقت لازم در نصب آن صورت نگیرد ، نفوذ رطوبت به لایه های درونی و رشد جلبک و قارچ را شاهد خواهیم بود .
3. پوشش شیشه : پوشش شیشه در دو مورد بیشترین کاربرد را دارد . اول اینکه پوشش گلخانه دائمی باشد و دوم اینکه بیشترین عبور نور را در گلخانه داشته باشیم . مکانیزیمها و تاسیسات در گلخانه های شیشه ای براحتی نصب میگردد و در رده گلخانه با تکنولوژی بالا قرار میگیرند .
فرم سوم : دسته بندی بر اساس شکل ظاهر
در تمامی مدلهای گلخانه هدف جذب ماکزیمم نور و بدنبال آن بالارفتن حرارت در گلخانه ( اثر گلخانه ای ) میباشد . هدایت تعریق داخل گلخانه و نوع پوشش در ظاهر گلخانه موثر است . در شکل زیر تمامی مدلهای مرسوم در گلخانه نمایش داده شده است .
