گردش هوا یکی از پارامترهای مهم در گلخانه میباشد . در متن زیر با حل یک مثال نمونه نحوه محاسبه و انتخاب فنهای سیرکوله توضیح داده شده است .
چرا نیاز به گردش هوا در گلخانه داریم ؟
هوای گرم سبک بوده و به قسمت بالای گلخانه هدایت میشود . علی الخصوص در فصول سرد که از هیترها برای گرمایش گلخانه استفاده میشود شاهد عدم یکنواختی دما در فضای گلخانه هستیم .
هیترها گرمایش موضعی دارند و حتی اگر توزیع یکنواخت هم داشته باشند بعضا ما نیاز به روشن کردن تمام هیتر ها نداریم پس با جابجایی هوا در گلخانه به یکنواختی دما خواهیم رسید . از خواص مهم دیگر گردش هوا میتوان به :
- تبادل بهتر گازها در سطح برگ .
- فتوسنتز و جذب CO2
- عدم تجمع رطوبت و کاستن بیماری های قارچی
اشاره نمود .
به سیستم گردش هوای افقی اصطلاحا (Horizontal Air Flow ) HAF گفته میشود و گلخانه داران آنرا با فن سیرکوله میشناسند .
چه مواقعی فنهای سیرکوله کار میکنند ؟
زمانی که سیستم فن و پد کار میکند جریان یکنواختی از پد به سمت فن در جریان هست و فنهای سیرکوله از مدار خارج میشوند و در غیر از این موقع فنهای سیرکوله فعال هستند .
گردش هوای مطلوب چقدر است ؟
وزش باد بر سطح گیاه میبایست بیشتر از 0.2 متر بر ثانیه و کمتر از 1 متر بر ثانیه باشد . حد مطلوب و اپتیمم که توصیه شده است بین 0.5 تا 0.7 متر بر ثانیه است .
نکته : وزش باد بالای 4.5 متر بر ثانیه به برگها آسیب میرساند .
محاسبه فنهای سیرکوله در گلخانه :
برای بدست آوردن قدرت فنهای سیرکوله کافیست که محاسبه را تنها برای یک دهنه انجام دهیم .
مثال :یک گلخانه را در نظر بگیرید با 7 دهنه به عرض 9.6 متر و طول 45 متر ( مساحت : 3.024 متر مربع ) که مساحت هر دهنه 423 متر خواهد بود .
مقدار هوای مورد نیاز برای جابجایی هوا 0.01 متر بر ثانیه برای هر متر مربع از مساحت گلخانه است . (vs)
Vs = 0.01 x 3600 x 423 m3/hr
Vs= 15.228 m3/hr
ضریب 3600 برای تبدیل حجم هوا از متر مکعب بر ثانیه به متر مکعب بر ساعت میباشد .
چه تعداد فن با چه ظرفیتی در هر دهنه نیاز است ؟
حجم هوا ی مورد نیاز در هر دهنه مشخص شد ولی برای انتخاب مدل فن میبایست جدول مشخصات فنهای سیرکوله را بررسی کرد .در یک قاعده کلی فاصله بین فن های سیرکوله باید کمتر از 30 برابر قطر فن باشد . در جدول زیر مشخصات فنهای سیرکوله آمده است . مشخصات شرکتهای تولید کننده فن سیرکوله معیار تصمیم گیری ما خواهد بود .
با توجه به جدول فوق ما میتوانیم از 3 عدد فن 45 و یا 2 عدد فن 60 استفاده کنیم
فنها با چه ترتیبی نصب میگردند ؟
اولین فن به فاصله 4.6 تا 6.1 متر از ابتدای گلخانه نصب میشود و مابقی طبق فاصله مجازی که در جدول بالا ذکر شد قرار خواهند گرفت .
ساده ترین روش برای قرار گرفتن فنهای سیرکوله در هر دهنه این است که ردیفهای زوج و ردیفهای فرد هم جهت باشند ولی کارائی بهتر در فنهای سیرکوله به تعداد دهنه های گلخانه وابسته هست که در جدول 8-5 آنرا مشاهده میفرمائید.
در گلخانه های تک قلو نیز این مسئله با قرار گرفتن فنهای رفت و برگشت در تونل رعایت میگردد . در گلخانه های تونل تک قلو فنها در ¼ و ¾ عرض گلخانه نصب میشوند و در گلخانه های چند قلو در مرکز هر دهنه نصب میگردند .
فنهای سیرکوله در چه ارتفاعی نصب میشوند ؟
فنهای سیرکوله را باید در فاصله 0.5 تا 1 متری بالای گیاهان نصب کنیم .
مراجع :
1- مدیریت گلخانه ، پاول وی نلسون
2- تکنولوژی و مدیریت گلخانه ، نیکولاس کاستلا
3- مهندسی گلخانه ، انتشارات NRAES
جهت دریافت فایل کتابهای مذکور و همچنین کتب و مراجع دیگر مرتبط با گلخانه به کانال " مراجع و کتابهای مربوط به صنعت گلخانه" با لینک : https://t.me/greenhousebooks مراجعه نمایید .
تهیه و تنظیم ، شرکت صنایع گلخانه ای مرصوص کام
حسن فرقانی